Hier verschijnt sinds februari 2016 het weblogboek van Elsa Warmelink!
Els tolkt en vertaalt vanuit en naar het Engels. Maar zij doet nog zoveel meer…
Het Stockske
– Laatst zag ik op de Belgische tv-zender Canvas een gesprek van de ook in Nederland wel bekende cabaretier Wim Helsen met een andere Vlaming, maar nu met Marokkaanse voorouders, Kamal Kharmach. Ik kende de laatste niet, maar in Vlaanderen blijkt hij nogal bekend te zijn als comedian en als voormalig bokser.
Johan van Oldenbarnevelt – Rijksmuseum Amsterdam
Zoals alle gasten van Wim Helsen in dit programma, Winteruur, las Kamal een stuk tekst voor naar eigen keuze.
De tekst die hij had uitgezocht was Het Stockske van Joan van Oldenbarnevelt, Vader des Vaderlants, geschreven door Joost van den Vondel.
Het is een gedicht dat Vondel veertig jaar na de onthoofding van Van Oldenbarnevelt (in 1619) geschreven heeft. Van Oldenbarnevelt had een conflict met prins Maurits dat betrekking had op religie (toen: remonstranten tegen contraremonstranten) en macht.
Van Oldenbarnevelt was landsadvocaat en raadspensionaris van de Staten van Holland, prins Maurits was legeraanvoerder. Remonstranten waren vrijzinnigen en contraremonstranten waren rechtzinnigen (scherpslijpers).
Vondel neemt het in het gedicht op voor Van Oldenbarnevelt.
Vondel
Ik vond verschillende dingen aan deze uitzending van Winteruur interessant.
In de eerste plaats was de gast iemand van Marokkaanse afkomst die zich gefascineerd toonde door een gedicht van een zeventiende-eeuwse Nederlandse dichter. Het is bekend dat men zich in Vlaanderen vaak drukker maakt over het behoud van de Nederlandse taal dan in Nederland, maar het ging hier ook nog eens om iemand wiens voorouders vast niet uit deze streken kwamen.
Joost van den Vondel (1587-1679)
Bron: Wikipedia
Daarnaast kan ik het niet helpen dat ik door het gesprek over dit gedicht moest denken aan de wandaden van IS. Net als nu, was er in de ‘Gouden Eeuw’ er een strijd tussen gematigdheid en fanatisme gaande.
Een derde interessant punt was dat Kamal raakvlakken ziet van dit gedicht van Vondel met rap. Daarom las hij het gedicht heel snel voor, zo snel als een rapper rapt.
In beide dichtvormen ziet Kamal alliteratie en verzet tegen onrecht. De alliteratie in Vondels gedicht zie en hoor je bijvoorbeeld in “o stok en stut“ en “Hoe dikwijls strekt’ gij onder ’t stappen naar ’t hof der Staten stadig aan”.
Schavot
Terechtstelling van Van Oldenbarnevelt – Rijksmuseum Amsterdam
Vondel bedoelde met het stokje de eenvoudige houten stok waarop Van Oldenbarnevelt had geleund toen hij het schavot betrad. In een wat aangepaste spelling volgt hieronder het gedicht waarover het gaat:
Mijn wens behoede u onverrot,
o stok en stut, die geen verrader,
maar ’s vrijdoms stut en Hollands Vader
gestut hebt op dat wreed schavot,
toen hij voor ’t bloedig zwaard moest knielen,
veroordeeld als een Seneca
door Nero’s haat en ongena,
tot droefenis der braafste zielen.
Gij zult nog jaren achtereen
den uitgang van dien held getuigen,
en hoe Geweld het Recht dorf buigen,
tot smaad der onderdrukte steên.
Hoe dikwijls strekt’ gij onder ’t stappen
naar ’t hof der Staten stadig aan
hem voor een derden voet in ’t gaan
en klimmen op de hoge trappen,
als hij, belast van ouderdom,
papier en schriften, overleende
en onder ’t lastig landspak steende!
Wie ging, zo krom gebukt, nooit krom!
Gij ruste van uw trouwe plichten
na ’t rusten van dien ouden stok,
geknot door ’s bloedraads bitt’ren wrok –
nu stut en stijft gij nog mijn dichten.
Verschillende Nederlandse musea denken in het bezit te zijn van het ‘stokske’ van Johan van Oldenbarnevelt, zoals het Rijksmuseum en het Museum Flehite in Amersfoort.
Winteruur wordt elke maandag, dinsdag, woensdag en donderdag op Canvas uitgezonden. Het wordt beschreven als een ‘ode aan het geschreven woord’. Zou zo’n ode misschien ook op de Nederlandse televisie gebracht kunnen worden?
Reageren?
Elsa Groenman-Warmelink
beëdigd tolk-vertaalster Engels
vertaalster Duits-Nederlands
e.warmelink@gmail.com
Hier kunt u een vertaler of tolk zoeken
Ook lezen:
Naar Blog-deel 9 Tolkervaringen bij de immigratiedienst
Naar Blog-deel 10 Het Stockske (Taal,1)
Naar Blog-deel 11 Tweelingen
